تلاش برای ثبت جهانی روز قصه‌گویی به نام ایران/ استقبال گسترده از بیست و چهارمین جشنواره قصه‌گویی
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌گوید قصه‌گویی قدیمی‌ترین شبکه پیام‌رسانی است که در اختیار تمدن ایران قرار گرفته و با وجودی که رقیبی ندارد، اما باید برای ثبت آن تلاش شود.
به گزارش اداره روابط عمومی و امور بین الملل کانون، نشست خبری بیست و چهارمین جشنواره بین‌المللی «قصه گویی» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ صبح روز سه شنبه ۲۰دی ۱۴۰۱ برگزار شد. در این نشست حامد علامتی (مدیر عامل کانون)، محمود مروج (رئیس جشنواره)، عالیه قوامی (مدیراجرایی جشنواره و مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد) به‌صورت مجازی و جمعی از خبرنگاران و اصحاب رسانه حضور داشتند.
حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ضمن تبریک ایام تولد حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن گفت: «بسیار خرسندم که صدای زنگ روزهای پایانی بیست و چهارمین جشنواره بین المللی قصه گویی با عطر میلاد بهترین بانوی عالم و مادر نمونه هستی آمیخته شده است و رویای شیرین قصه‌گویی را در ایران اسلامی لطیف تر ساخته است. این نه یک اتفاق ساده بلکه طلیعه یک رخداد خوب با ابعاد و آثار پربرکت است که نتیجه یک‌سال تلاش کودکان و نوجوانان ما در عرصه قصه‌گویی است که امروز به بار نشسته است و به زودی از ۲۵ دی‌ماه شاهد شکوفه های معطر درخت تناور قصه گویی خواهید بود.»
او در ادامه افزود: «بیست‌وچهارمین دوره جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی، نتیجه تلاش همه دلسوزان تعلیم و تربیت است که طی روزهای آتی در قالب یک کاروان بزرگ فرهنگی به مقصد آخر می رسد و مسافران خود را در جهانشهر تاریخی یزد دور یکدیگر جمع خواهد کرد. بیست و چهار دوره جشنواره بین المللی قصه گویی، یعنی یک جریان عظیم فرهنگی، هنری، ادبی و تربیتی که بیست و سه دوره تجربه را با خود به همراه دارد و این یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های این سرزمین کهن است. این جشنواره دربرگیرنده هنر قصه‌گویی در ایران و یکی از شاخص‌ترین جریان‌های قصه‌گویی در جهان است که کشورهای دیگر با فاصله زیاد درتلاش برای رساندن خود به آن هستند. اکنون این جشنواره یک حرکت فرهنگی داخلی فقط برای سرگرمی فرزندان نیست، بلکه با مجاهدت فعالان این حوزه به یک شاخص بزرگ فرهنگی تبدیل شده است. اگر چه در تقویم، روز ملی قصه‌گویی به تصویب شورای فرهنگ عمومی رسیده است، اما از هم اکنون باید به دنبال ثبت جهانی آن به نام ایران باشیم.»
قصه‌گویی، قدیمی‌ترین شبکه پیام‌رسان
علامتی ادامه داد: «قصه‌گویی سرمایه عظیم فرهنگی برای ایران اسلامی است که باید برای پاسداشت و توسعه آن با یک همکاری فرابخشی و فرا سازمانی تلاش کنیم که نه تنها در داخل کشور بلکه در عرصه جهانی از آن بهره‌مند شویم. قصه‌گویی قدیمی‌ترین شبکه پیام رسانی است که در اختیار تمدن ایران قرار گرفته و هنوز هم رقیب ندارد، اما باید برای ثبت آن تلاش شود. این جریان وقتی با ادبیات کهن ایران و میراث فرهنگی شفاف آن آمیخته می‌شود چنان ابعاد عمیقی دارد که موج مثبت آن، همه فرهنگ‌ها را متاثر می‌کند.»
کاشتن بذر ایمان با قصه‌گویی
مدیرعامل کانون به اهداف قصه‌گویی در کانون اشاره کرد و گفت: «قصه‌گویی هنری است که باید از آن برای کاشتن بذر ایمان در دل کودکان و نوجوانان استفاده کنیم. هر حرکت و جریان فرهنگی برای خود اهدافی دارد و ما در جریان قصه‌گویی در کانون به دنبال نشاندن بذر ایمان در دل کودکان و نوجوانان هستیم و همه دست اندرکاران این حرکت فرهنگی را به این سمت فرا خوانده‌ایم. چرا که این موضوع به صورت شفاف از سوی رهبر معظم انقلاب تعیین و تعریف شده است. از این رو هدف جریان قصه‌گویی در کانون چیزی جز کاشتن بذر ایمان و فرهنگ دردل کودکان و نوجوانان نیست. همه دست اندرکاران با این هدف کار خود را آغاز کرده و این مهم را نقشه راه خود قرار داده‌اند و به همه آنها تاکید شده که از آن غافل نشوند. اما هر حرکتی در دوره‌های تحقق و شکل‌گیری خود نیاز به بازبینی، بررسی و آسیب‌شناسی دارد. ما باید سرمایه تجربه بیست‌وچهار دوره گذشته را نه تنها پاس بداریم، بلکه آسیب‌شناسی کنیم و برای ارتقا کیفیت آن تلاش کنیم.»
علامتی همچنین ادامه داد: «برگزاری جشنواره قصه‌گویی نباید ما را از توجه جدی به کیفیت‌بخشی به قصه‌گویی در محتوا و اجرا غافل کند، هرچند هدف این جریان تقویت قصه‌گویی و ایمان در دل کودکان است؛ اما مراقبت از شاخصه‌ها ضریب اطمینان بیشتری برای کیفیت بخشی است. نکته دیگر آنکه یکی از اهداف قصه‌گویی ترویج ظرفیت آن در عرصه تعلیم و تربیت و فرهنگ‌سازی است. قصه‌گویی یک هنر و مهارت ساده، بسیط و فراگیر است و باید از هرنوع زوائدی که مانع فراگیری و گسترش این هنر است جلوگیری شود.»
او در ادامه به نکاتی دیگر در این زمینه اشاره کرد و افزود: «مسئله دیگر، ترویج قصه‌گویی در خانواده به‌ویژه مادران است. از آنجا که قصه‌گویی یک هنر اصیل به شمار می‌رود، به عنوان یک فرایند مطلوب شاخصه‌هایی برای آن تبیین شده است که بر اساس آنها داوری انجام می‌شود. مورد دیگر کاربست حداکثری قصه‌گویی در جهت تربیت فرزندانمان یکی از اولویت‌ها در جریان قصه گویی است و نباید خدشه‌دار شود. ایجاد مسابقه و رقابت باید زمینه‌ساز یک مشارکت حداکثری شود و سعی شده مراقبت‌ها دچار آفات نشود.»
حامد علامتی از قصه‌گویی به عنوان صادرات فرهنگی یاد کرد و گفت: «توجه به این جریان قصه‌گویی به عنوان صادرات فرهنگی اصیل حتما مورد توجه ما است. در این زمینه تقویت روز ملی مد نظر است. حتما به فکر ثبت جهانی هستیم. البته فرایندی دارد، باید در آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین وزارت آموزش و پرورش تعاملاتی داشته باشیم و البته شروع آن را بعد از جشنواره انجام خواهیم داد.»
او در پایان گفت: «همین جا ضمن دعوت از هنرمندان و اصحاب رسانه برای رصد این جشنواره از آنها می‌خواهیم با بیان اشکالات و ایرادات به ما کمک کنند تا در جشنواره بیست‌وپنجم با کیفیت بهتری عمل کنیم. ما نباید به این جشنواره نگاه تبلیغاتی داشته باشیم و باید در داخل و خارج به عنوان یک سرمایه عظیم از آن بهره ببریم. این هنر از هنرهای اصیلی است که از پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها به ما رسیده و به صورت شفاف و روشن می‌گوئیم ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را یکی از بهترین ابزار برای تحقق جهاد تبیین می‌دانیم و از همه مسئولان فرهنگی برای استفاده دقیق این واجبِ فوری، دعوت می‌کنیم.»
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پایان از مدیرکل کانون استان یزد و نیز استاندار یزد به عنوان یک استاندار فرهنگی یاد کرد و از زحمات استانداری و دیگر مسئولان شهر یزد و کارکنان کانون استان قدردانی کرد.
قصه‌گویی یک هنر ناب است
در ادامه این نشست، محمود مروج رییس جشنواره و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دیگر سخنران این جلسه ضمن تشکر از اصحاب رسانه برای ترویج قصه‌گویی در فضای جامعه گفت: «از همه قصه‌گویان، قصه پژوهان و دوستانی که در این مدت در سطح استانی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی طی این مدت کمک کردند، تقدیر و تشکر می‌کنم.»
او ادامه داد: «در خصوص چیستی و چرایی جشنواره قصه‌گویی باید به سه نکته کلیدی اشاره کنم. نخست این که قصه یک سرمایه عظیم است که تمام جوامع از آن برخوردار هستند و ایران ما نیز پر از قصه‌های متنوع است. ما قصه‌گویان بسیار خوبی داریم و قصه‌گویی یک هنر ناب است. نکته سوم این که ما مخاطب قصه‌گویی را نیز داریم. از کودک و نوجوان تا بزرگسال هرکجا که قصه باشد مخاطب آن نیز حتما هست. این سه نکته ایجاب می‌کنند تا همه به این امر مهم توجه کنیم که جشنواره یکی از این راه‌های ترویج قصه‌گویی است.»
استقبال گسترده از جشنواره قصه‌گویی
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همچنین درباره تعداد شرکت‌کنندگان در هر بخش اظهار کرد: «جشنواره بیست‌وچهارم در دو بخش ملی و بین‌الملل از ۲۵ تا ۲۹ دی در استان یزد برگزار می‌شود. البته که ما از تابستان این جشنواره را در مراکز فرهنگی هنری کانون و در سطح کشور آغاز کردیم که برگزیدگان آنها به مرحله استانی و کشوری راه پیدا کردند. در بخش ملی ۵ هزار و ۴۱۳ قصه‌گو شرکت کردند که بعد از گذر از مرحله استانی ۲۳۳ نفر به مرحله منطقه‌ای و در نهایت ۴۰ قصه‌گو به مرحله نهایی راه یافتند.»
او افزود: «در بخش بین‌الملل برای ۴۲۷ نفر فراخوان جشنواره ارسال شد و از این تعداد قصه‌ی ۶۵ نفر در دبیرخانه جشنواره ثبت شد که در مرحله داوری ۲۵ اثر داوری شد و در نهایت ۱۰ قصه به مرحله پایانی راه‌یافت. جمع قصه‌گوهای راه‌یافته ایرانی و خارجی به بخش بین‌الملل جشنواره ۵۱ قصه بوده است که از این تعداد جمعا ۲۳ نفر به مرحله نهایی راه‌یافتند که از این تعداد ۱۵ ایرانی و ۸ خارجی از کشورهای ایران، هند، مالزی، لبنان، کلمبیا و ترکیه هستند که در مرحله نهایی به قصه‌گویی خواهند پرداخت.
در بخش آیینی سنتی نیز ۳۳۵ قصه‌گوی استانی و ۱۱۹ قصه‌گو منطقه‌ای حضور یافتند که از این میان ۳۱ اثر به مرحله نهایی راه پیدا کرده است. در این دوره ۸۷ قصه‌گو به زبان اشاره، شرکت کردند که از این میان شش قصه‌گو به مرحله نهایی راه پیدا کرده‌اند. در بخش پادکست قصه‌گویی نیز یک‌هزار و ۴۵۴ قصه در مرحله اول به دست ما رسید که از این میان ۶۴ قصه به مرحله نهایی راه یافته است. در بخش ۹۰ ثانیه نیز ۲هزار و ۹۲۷ اثر در مرحله اول ارسال شد و از این میان ۱۲۲ قصه نهایی شد.»
مروج همچنین به بخش‌های دیگر جشنواره اشاره کرد و افزود: «قصه‌گویان برگزیده ما که سال‌های سال در جشنواره موفق بودند و مقام‌های برتری را کسب کردند در استان یزد حضور یافته و از تجربیات آنها استفاده می‌شود. ما از این دوستان در بخش‌های آموزشی نیز بهره خواهیم گرفت. علاوه بر این در بخش علمی جستارنویسی ۶۹ اثر بدست ما رسید که ۱۰ اثر نامزد نهایی هستند، در بخش مقاله ۳۲ اثر ارسال شد که ۱۱ اثر به عنوان نامزد دریافت جایزه انتخاب شدند. در بخش رساله و پایان‌نامه نیز ۱۲ اثر به دست ما رسید که ۸ اثر به مرحله پایانی راه یافته است. همچنین در بخش کتاب نیز ۶ کتاب در مرحله اول شرکت کردند و ۵ کتاب در مرحله پایانی نامزد دریافت جایزه هستند. همچنین گفتنی است که مجموع ثبت‌نام کنندگان ما در بیست‌وچهارمین دوره جشنواره بین‌المللی ۱۲ هزار و ۳۷۷ نفر بوده است.»
۲۵ دی آغاز بیست‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی
در ادامه این نشست، عالیه قوامی دبیر اجرایی جشنواره که در استان یزد حضور دارد به شکل تصویری به ارائه سخنانی پرداخت.
او گفت: «بیست‌وچهارمین دوره جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی از صبح روز یکشنبه ۲۵ دی افتتاح خواهد شد و تا ظهر روز ۲۸ دی در دو سالن ادامه خواهد یافت. مراسم پایانی نیز صبح روز ۲۹ دی در سالن شهید عباس‌پور یزد برگزار خواهد شد.»
در ادامه این مراسم نوبت به پرسش و پاسخ خبرنگاران رسید.
علامتی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره بخش نوجوان جشنواره، گفت: «مخاطب این جشنواره ابتدا کودکان و نوجوانان هستند و هدفی که گفتیم در حال پیگیری است. در این دوره بخشی داریم که خود نوجوانان قصه‌گو هستند و در کنار مربیان و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به بحث انتقال مفاهیم می‌پردازند. اگر بتوانیم در همه برنامه‌ها به جای این که مخاطبان ما مهمان باشند، خودشان میزبان شوند بهترین کار فرهنگی را انجام داده‌ایم. ضمن این که از دل خود نوجوانان مفاهیم انتقال پیدا می‌کنند. تعداد نوجوانانی که در این رویداد ملی حضور یافته‌اند نسبت به سال‌های گذشته خوب بوده و در عین حال آثار با کیفیتی ارائه شده است که امیدوارم این هنر در راستای اهداف تعیین شده پیش برده شود.»
او همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار ایلنا درباره ثبت جهانی قصه‌گویی بیان کرد: یکی از ایده‌های اصلی ما ثبت جهانی قصه‌گویی است. البته این فرایند روند طولانی دارد که حتما باید پرونده آن آماده و ارائه شود. اخیرا با همکارانمان در وزارت میراث فرهنگی ارتباطاتی داشتیم و خوشبختانه آنها نیز مشتاق بودند. امیدواریم اتفاق مبارکی رخ دهد و تا مرحله ثبت جهانی پیش برویم. اما فعلا در مرحله ایده و آماده کردن مقدمات لازم بین دو دستگاه آموزش و پرورش و میراث فرهنگی است که احتمالا در این میان کمکی هم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهیم گرفت.»
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان همچنین درباره تفاوت جشنواره امسال با سال گذشته که خبرنگار صداوسیما آن را پرسید، اظهارکرد: «ما دو سال به دلیل شرایط کرونا جشنواره را حضوری برگزار نکردیم و امسال مصمم بودیم تا حتما حضوری باشد. براساس آسیب‌شناسی که در این مدت انجام دادیم بخش‌هایی همچون حضور رقابتی قصه‌گویان با زبان اشاره برای کودکان با نیازهای ویژه به این دوره از جشنواره افزوده شد که در دوره‌های قبل نبود. بخش جستارنویسی و ارائه‌های علمی نیز از دیگر بخش‌های جدید جشنواره است. ما همزمان با برگزاری جشنواره ارائه‌های علمی نیز در دانشگاه یزد خواهیم داشت و کرسی‌های آزاد اندیشی امسال به جشنواره افزوده شده است.»
او همچنین درباره شاخص‌های داوری نیز گفت: «شاخص‌های ما در این دوره به‌روزتر شده است. علاوه بر این بخش غیررقابتی را داریم که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها تا مرحله منطقه‌ای حضور داشتند و چند قصه‌گو نیز در یزد به قصه‌گویی خواهند پرداخت. همچنین جشنواره پیش از این مستمر در تهران برگزار می‌شد که امسال به استان یزد منتقل شده است.»
علامتی در ادامه به پرسش خبرنگار خبرگزاری دانشجو که درباره میزان استقبال از جشنواره پس از دو سال تعطیلی پرسیده شد، توضیح داد: «خوشبختانه به دلیل جذابیت قصه‌گویی که مخاطبان خاص خود را دارد و برای کانون بسیار ارزشمند است، استقبالی که در بخش رقابتی داشتیم نسبت به سال‌های گذشته و نه صرفا دو سال کرونایی، بالاست. در عین حال کارگاه‌هایی که برگزار می‌کنیم نیز با استقبال همراه بوده است. کانون در دل مراکز خود حدود ۶۰ نوع فعالیت دارد که نیمی از آنها در قالب کارگاه‌های آموزشی و مهارتی در حال انجام است.»
مدیرعامل کانون درباره تعامل با مدارس برای نهادینه شدن و بالا رفتن کیفیت که از سوی خبرنگار ایبنا پرسیده شد، پاسخ داد: «طرح «کانون مدرسه» را ارائه دادیم و به دنبال این هستیم تا فعالیت‌های کانون را به مدرسه اضافه کنیم. این به معنای دخالت در فرایند آموزشی نیست، بلکه کانون فرایندی در محیط غیررسمی است اما تلاقی این دو یعنی مدرسه و کانون به ارتقا کیفیت آموزشی و تربیتی کمک می‌کند. قصه‌گویان ما در مدارس حاضر می‌شوند و متناسب با سرفصل‌های درسی به قصه‌گویی می‌پردازند. تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش امضا شده است که به شادی و پویایی فضای مدارس و همچنین آموزش بسیار کمک می‌کند.»
علامتی در پایان این نشست، به سوال خبرنگار قدس درباره مهم‌ترین شاخصه برای انتخاب استان میزبان نیز گفت: «اولین و مهم‌ترین شاخص ما فرهنگ، آداب و رسوم آن استان است. تاریخ یزد را اگر مطالعه کنید در بحث قصه‌گویی پیشتاز بوده است، بنابراین برای ما اهمیت دارد و بعد از آن به شرایط و پیشینه آن می‌پردازیم.»
بیست‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی «قصه‌گوییِ» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از ۲۵ تا ۲۹ دی ۱۴۰۱در شهر یزد برگزار خواهد شد.
