جشنواره‌ی بین‌المللی قصه‌گویی
کانون یک‌تنه ، چراغ قصه‌گویی را در ایران زنده نگه داشته است
مصطفی رحماندوست با اشاره به اینکه قصه‌گویی و قصه‌خوانی تاثیری زیاد در علاقه‌مند کردن جامعه به مطالعه دارد، از تلاش ۲۴ ساله کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در برگزاری جشنواره قصه‌گویی می‌گوید.
مصطفی رحماندوست؛ شاعر و نویسنده
به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده، از بنیان‌گذاران جشنواره قصه‌گویی و همچنین دبیر اولین دوره این رویداد بوده است.
او همچنین در طی سال‌های برگزاری جشنواره قصه‌گویی، همیشه همراه و یاور این رویداد بوده است. به همین دلیل، با رحماندوست گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید:
- شما از پایه‌گذاران و همچنین دبیر اولین دوره جشنواره قصه گویی هستید، در آن زمان چه ضرورتی حس شد تا چنین رویدادی فرهنگی شکل بگیرد؟
البته باید بگویم که قصه‌گویی در کانون سابقه‌اش از برگزاری جشنواره خیلی بیشتر است. پیش از جشنواره هم مربی‌های کانون برای بچه‌ها قصه می‌گفتند. نیازش در آغاز این بود که مربیان کانون بهتر قصه بگویند و مدیران آن زمان کانون هم این جشنواره را راه انداختند.
من پیش از جشنواره قصه‌گویی، در «کلاس‌های بازآوری» برای مربیان کانون، کارگاه آموزشی داشتم. از مربیان کانون هم در کتابم با نام «قصه‌گویی: اهمیت و راه و رسم آن» استفاده کردم که اولین کتاب تالیفی درآن زمان در زمینه قصه‌گویی بود که در ایران منتشر شد.
- با توجه به اینکه قصه‌گویی از ابتدا یک فرایند رو در رو داشته، آیا در دوران کنونی که کودکان با انواع رسانه‌های دیجیتالی بمباران فکری می‌شوند، می‌تواند کارکرد اولیه خود را داشته باشد؟
بله قصه‌گویی روز به روز نوتر شده است. در کشورهای مختلف ِجهان، آکادمی‌هایی راه افتاده که قصه‌گویی در آن از سنت قدیمی بیرون آمده و تبدیل به هنر شده است. قصه‌گویی، مادر همه هنرهای نمایشی است. ثابت شده اگر کشوری بخواهد سطح مطالعه سرانه را بالا ببرد؛ مسئولانش باید به گسترش قصه‌گویی توجه کنند. امروزه کشورها برنامه‌های ۵ و ۱۰ ساله مطالعه دارند. از رادیو، تلویزیون و دیگر رسانه‌ها می‌خواهند که بروند به طرف شیرین کردن قصه‌گویی در خانواده. این حرکت در دنیا خیلی فرق دارد با قصه‌گویی سنتی.
با این حال، ادامه حیاتِ قصه‌گویی قدیمی، نشان می‌دهد که انسان‌ها همچنان به آن نیاز دارند. رسانه‌های جدید در جای خود ولی قصه‌گویی جایگاه خودش را همچنان حفظ کرده است. همانطور که اشاره کردم، این اتفاق هنری در دنیا خیلی پیشرفته‌تر از کشور ماست و ما در تمام ایران فقط یک کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان را داریم که متولی این امر است.
-یک قصه‌گو در فرایند اجرایی چه عناصری را باید بداند و رعایت کند، تا بتواند مخاطب را پای قصه خود بنشاند؟
ببیند من بیش از ۱۰۰ کارگاه قصه‌گویی برگزار کرده‌ام که اگر بخواهم پاسخ سوال شما را به طور کامل بدهم، مثنوی ۷۰ من کاغذ می‌شود. اما فشرده می‌گویم که سه عامل عمده وجود دارد:
یکم: شناخت مخاطب و اینکه قصه‌گو مخاطب خود را دوست داشته باشد.
دوم: قصه‌گوها خودشان این کار را دوست داشته باشد و از آن لذت ببرند.
سوم:کتاب خوب و داستان پر جاذبه‌ای برای گفتن داشته باشند.
باید بدانیم که قصه‌گویی مثل نقالی و شعرخوانی نیست. قصه باید جانِ کلمه به‌کار برده شده را به جان مخاطب پیوند دهد. و البته قصه‌گویی علمی‌تر و تاثیرگذارتر از آنهاست.
-به جز روش سنتی، چه شیوه‌های نوینی در قصه‌گویی وجود دارد؟
من در حال حاضر در کلاس‌هایم، ۱۱شیوه قصه‌گویی را تدریس می‌کنم که آنها را به سادگی به دست نیاورده‌ام و حاصل سال‌ها تجربه و خواندن و مطالعه است. در بیست و دومین جشنواره، «قصه‌گویی تاملی» را پیشنهاد کردم و در کتابخانه‌های کانون توسط یکی از دانشجویانم اجرا شد که موضوع پایان‌نامه و رساله دانشجویی‌اش بود. در حال حاضر، سالی نیست که درباره قصه و قصه‌گویی در رشته‌های ادبی رساله و پایان‌نامه نداشته باشیم.
-جشنواره قصه‌گویی که به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود، بیست و چهارمین دوره خود را پیش رو دارد. شما روند کیفی این رویداد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال اول، این جشنواره فقط برای مربیان کانون بود. مادر بزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها هم آمدند و قصه های قشنگی گفتند و این پیوندی شد بین شیوه‌های مدرن و سنتی که خیلی هم تاثیرگذار بود. ولی در حال حاضر، جشنواره بخش‌های جدیدتر و مخاطبان گسترده‌تری دارد.
خدا را شکر می‌کنم که این جشنواره هنوز چراغش روشن است. امیدوارم که موسسه‌های دیگر هم که با مادران، سروکار دارند به این امر بپیوندند و آن را ترویج دهند تا از این سطحی که در زمینه قصه‌گویی داریم، فراتر هم برویم. چرا که قصه‌گویی و قصه خوانی تاثیراتی زیاد در علاقه‌مند کردن کودکان جامعه به مطالعه و ترویج کتابخوانی دارد.
بیست‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی، به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از ۲۵ تا ۲۹ دی ۱۴۰۱در شهر یزد برگزار خواهد شد.